नमूना बन्ने यात्रामा सैनामैना मावि

कुनै समय सामुदायिक विद्यालयको शैक्षिक गुणस्तरको विषयलाई लिएर नाक खुम्चाउने अविभावकहरुको विचारमा व्यापक परिवर्तन आएको छ । पछिल्लो समय सामुदायिक विद्यालयहरु सस्तो र एक उत्कृष्ट शैक्षिक गन्तव्य हो भन्ने कुरा केही सामुदायिक विद्यालयहरुले सावित गरिसकेका छन् । रुपन्देहीको बुटवल उपमहानगरपालिकासँग जोडिएको सैनामैना नगरपालिका वडा नम्बर–१ मा अवस्थित सैनामैना उच्च माविमा भएको शैक्षिक प्रगति र गुणस्तर सुधारले अविभावक दंग छन् ।

वि.स. २०३१ सालमा स्थापना भई २०३५ सालदेखि निमावि तहको अध्यापन तथा २०६६ सालमा एसएलसी परिक्षामा विद्यार्थी सहभागि गराएको यस विद्यालयमा हाल व्यवस्थापन र शिक्षा संकायमा कक्षा ११ र १२ सञ्चालनमा रहेको छ । २ विगाह ४ कट्ठा क्षेत्रफलमा फैलिएको यस विद्यालयमा ९ सय ७ जना विद्यार्थीले अध्यन गरिरहेका छन् ।

सैनामैना नगरपालिका भित्रका तथा छिमेकी जिल्ला पाल्पाको साविक कचल गाविसबाट समेत अध्ययनका लागि आउने यस विद्यालयले नयाँ मुहार फेर्दै जिल्लाकै नमूना शैक्षिक संस्थाको रुपमा परिचय कायम गर्ने प्रयासमा छ । विद्यालयले पछिल्लो तीन वर्षमा शैक्षिक स्तर सुधार तथा भौतिक पूर्वाधार निर्माण र सुधारमा समेत उल्लेख्य परिवर्तन र विकास गरेको दाबी गर्छन प्राचार्य नेत्रलाल पुरी । ग्रामीण भेगका तथा कृषकका छोराछोरी बढी आउने यस विद्यालयले अंग्रेजी तथा नेपाली दुबै माध्यमबाट पठनपाठन गराईरहेको छ ।

केहीवर्ष पहिले यस विद्यालयमा विद्यार्थी भर्ना गर्न अनकनाउने अविभावकमा आएको सकारात्मक सोचले उत्साहित भएको बताउँछन् प्राचार्य पुरी । यो सफलमा आफू एक्लैको मात्र नभएको बताउँदै उनले विद्यालय व्यवस्थापन समितिको सहयोग र अविभावकमा शिक्षाप्रति आएको चेनताले ठुलो शैक्षिक गन्तव्यको सुरुवात भएको उनको भनाई छ । शैक्षिक गतिविधिका बारेमा सैनामैना उच्च माविका प्राचार्य नेत्रलाल पुरीसँग गरिएको कुराकानी ।

सैनामैना सामुदायिक विद्यालयले आफ्नो परिचयको स्तर उचाईमा पुर्याइरहँदा, विद्यालयको अवस्था र शैक्षिक गतिविधि बारे बताईदिनुस् न ?
–सामुदायिक विद्यालय सस्तो र गुणस्तरिय शिक्षा प्रदान गर्ने एक मात्र विकल्प हो भन्ने कुराको उदाहरण दिन सक्ने विद्यालय हो सैनामैना । हामीले समयको मागअनुसार शिक्षा पद्धतीलाई पनि परिमार्जन गर्दै वि.स. २०७४ सालदेखि कक्षा ६ देखि ८ सम्मका विद्यार्थीलाई अंग्रेजी माध्येमबाट अध्यापन सुरु गरेकोमा अहिले कक्षा नर्सरीदेखि नै अंग्रेजी र नेपाली दुबै माध्यममा कक्षा सञ्चालन गरिरहेका छौं । शैक्षिक स्तरको व्यापक सुरधार भएपनि भौतिक संरचनाहरु अझै प्रयाप्त छैनन् । त्यसका लागि पनि हामिले पहल गरिरहेका छौ । भौतिक संरचना निर्माण गर्दा यो विद्यालय केही ऋणमा परेको छ । योजनावद्ध अगाडी बढेको हुनाले ती सबै समस्याको समाधान गर्दै सुविधासम्पन्न र उत्कृष्ट नमूना विद्यालय बनाउने हाम्रो चाहना हो ।

प्राय शैक्षिक संस्थाहरुले आफूलाई अब्बल र उत्कृष्ट भएको दाबी गर्ने एक प्रचलन रहेको पाईन्छ । यो विद्यालयको आधार के हो ?
–हामीले सस्तो प्रचार र नामका लागि मात्र विद्यालयलाई उत्कृष्ट भनेको होइन । यस विद्यालयले विगतमा हासिल गरेका शैक्षिक उपलब्धिहरुलाई नै आधार मानेर उत्कृष्ट विद्यालयको व्याख्या गर्न खोजेको हुँ । पछिल्लो वर्षको एसएलसी परिक्षामा पनि सतप्रतिशत नतिजा ल्याउँदै उत्कृष्ट विद्यालय घोषित भएको हो । यो वर्ष पनि ५१ जना विद्यार्थी एसइइमा सहभागि हुनुभएको छ उहाँहरुको रिजल्ट पनि सतप्रतिशत सकारात्मक आउँनेमा हाम्रो अपेक्षा छ ।

यो विद्यालय अन्य शैक्षिक संस्था भन्दा फरक र उत्कृष्ट शैक्षिक केन्द्र हो भनेर भन्न सक्ने आधार के त ?
–हामीले पूर्ण प्रविधि मैत्री कक्षा सञ्चालन गर्ने गरेका छौं । प्रत्येक कक्षा कोठामा प्रोजेक्टरको माध्यमबाट अध्यापन गराउँनुका साथै विद्यार्थी तथा शिक्षकको गतिविधिको मुल्याङ्कन तथा सुरक्षाका लागि सिसि टिभि म्यामेरा जडान गरेका छौ । प्रत्येक शिक्षकहरुले लेसन प्लान्ट अनिवार्य प्रयोग गर्नुहुन्छ । विद्यार्थीका लागि प्रयाप्त खुला मैदानको व्यवस्था छ । सैद्धान्तिक भन्दाबढी व्यवहारिक र अनुसाशित ज्ञानलाई हामिले जोड दिएका छौं । सबै विद्यार्थी तथा अविभावकलाई मनैदेखि विद्यालयप्रतिको अपनत्व र सकारात्म सोचको विकास गर्न सकेका छौ ।

विद्यालयको शैक्षिक गुणस्तर कायम गर्नका लागि र थप सेवा सुविधा विस्तारका लागि केही योजना छन् की ?
–शैक्षिक गुणस्तरलाई कायम राख्दै थप नयाँ उपलब्धि हासिल गर्नका लागि बलियो र भरपर्दो योजना आवश्यक रहने नै भयो । हामीले पञ्चवर्षिय शैक्षिक सुधारका योजना तथा खाका तयार पारी काम गरिरहेका छौं । सतप्रतिशत नभएपनि ९० प्रतिशत मात्रै योजना सफल भयो भने हामी देशकै नमुना सामुदायिक विद्यालय बन्न सक्छौ । नेपाल सरकारले गर्ने नमुना विद्यालय घोषणाका लागि फाइल टेस्टको काम समेत भइरहेको छ । शैक्षिक गुणस्तर कायम राख्दै थप अन्य विषयमा समेत अध्यापन सञ्चालन गर्ने योजनामा छौ । अवको केही वर्षमै कक्षा ९ देखि अनिवार्य प्राविधिक शिक्षालाई समेत जोड्ने प्रयासमा छौं ।

विद्यालय सुधारको योजनामा लागिराख्दा शिक्षक विद्यार्थी तथा अविभावकबाट के कस्तो साथ सहयोग प्राप्त गरिराख्नुभएको छ ?
–म यो विद्यालयमा आएको ३ वर्षभयो विगतको तुलनामा यस विद्यालयप्रति अविभावक विद्यार्थीको विश्वाष बढेको छ । उहाँहरुको साथ सहयोग र हौसलाले काम गर्ने राम्रो वातावरण मिलेको छ । गरेपछि सफलता अवश्य प्राप्त हुन्छ भन्ने कुराको महशुस सबैलाई भएकोछ । विद्यालयको विकासका लागि ल्याइएका कुनैपनि योजनामा उहाहरुको प्रत्यक्ष, सकारात्मक र उत्साहजनक उपस्थितले गर्दा म र मेरो विद्यालय निकै आभारी छौ ।

एसइइ को परिक्षाफल प्रकाशित हुनेबेला पनि आएको छ । उहाँहरुलाई के भन्न चाहानुहुन्छ ?
–सबै सामुदायिक विद्यालय हिजोको जस्तो कमसल शैक्षिक गुणका छैनन् भन्ने कुरा अवगत गराउन चाहान्छु । महँगो र शहरका विद्यालयमा मात्रै गुणस्तरीय शिक्षा प्राप्त गर्नसकिन्छ भन्ने मानसिक रोगबाट बँच्न म सबैलाई आग्रह गर्दछु । सैनामैना उच्च मावि पनि एक उत्कृष्ट शैक्षिक संस्था हो, आउनुस तपाईहरुलाई हामीले गुणस्तरीय शिक्षा प्रदान गर्नसक्छौं भनि विश्वस्त दिलाउन चाहान्छु ।

डि.बि. सुस्लिङ/बुद्धभूमि