असाधारण र कुख्यात म्याराडोनाको कथा : 'भगवानकाे हात'देखि पत्रकारलाई गोली हान्नेसम्म

काठमाडौँ । अद्भुत, कुख्यात, असाधारण, प्रतिभाशाली, र क्रोधित। डिएगो अरमान्डो म्याराडोना। फुटबलको महान् खेलाडीमध्ये एक । फुटबलको सबैभन्दा क्यारिज्म्याटिक खेलाडीमध्ये एक, अर्जेन्टिनाको म्याराडोनासँग प्रतिभा, स्वार्थ, दृष्टि र वेगको धन थियो जसले आफ्ना फ्यानहरूलाई मंत्रमुग्ध तुल्याउँथो ।

उनले आफ्नो विवादास्पद चालहरूको कारण पनि आफ्ना प्रशंसकहरूलाई खुशी दिए । अनि रिस पनि । म्याराडोनाले आफ्नो विवादास्पद हातको भगवान गोलको साथ सबैलाई चकित पारे र मैदान बाहिरका लागूपदार्थ र लागूऔषधको दुर्व्यसनमा पनि सामेल भए ।

छोटो कद : म्याराडोना फुटबलको प्रतिभा

माराडोनाको जन्म ६० वर्ष अघि अर्जेन्टिनाको राजधानी ब्युनर्स आयर्सको स्लम शहरमा भएको थियो।

उनी गरिबीसँग लडेर फुटबल सुपरस्टार भएका हुन् । केही व्यक्तिले उनीलाई ब्राजिलका महान फुटबलर पेलेभन्दा राम्रो खेलाडी ठान्छन्। म्याराडोनाले आफ्नो करियर भरमा ४ सय ९१ खेल खेल्दै २५९ गोल गरे। यति मात्र होइन, एउटा सर्वेक्षणमा उनले पेलेलाई पछाडि पार्दै २० औं शताब्दीका महान फुटबलर बनेका थिए ।

तर, फिफाले मतदानको नियम परिवर्तन गर्‍यो र दुबै खेलाडीलाई २० औं शताब्दीका महान फुटबलर घोषित गर्यो । म्याराडोना विचित्र प्रतिभाका धनी खेलाडी हुन्, त्यो आफ्नो बाल्यकालदेखि देखिन्थ्यो। उनले १६ वर्षको उमेरमा अन्तर्राष्ट्रिय फुटबलको दुनियाँमा प्रवेश गरे। उचाईमा सानो र उसको शरीर भन्दा मोटो, म्याराडोना केवल पाँच फिट पाँच इन्च लम्बाईका कुनै साधारण खेलाडी थिएनन्। म्याराडोनामा चतुरता, छिटोपन, सतर्क आँखा, फुटबल नियन्त्रण गर्ने क्षमता, र ड्राईबिलिंग जस्ता गुणहरू थिए । जसले कहिलेकाँही आफ्ना अधिक वजनको साथ समस्याहरूलाई ओझेलमा पार्छ।

भगवानको हात र शताब्दीको लक्ष्य

म्याराडोनाले अर्जेन्टिनाको राष्ट्रिय टोलीबाट ९१ खेल खेले । ३४ गोल गरे । तर यो उनको अस्थिर अन्तर्राष्ट्रिय करियरको एक हिस्सा मात्र हो।

उनले सन् १९८६ मा मेक्सिकोमा सम्पन्न विश्वकपमा अर्जेन्टिनालाई विश्व उपाधिको ताज दिलाए । चार पटक टुर्नामेन्टको फाइनलमा पुर्याए । सन् १९८६ को विश्वकपको क्वार्टर फाइनलको त्यो क्षण निकै अविस्मरणीय छ । मेक्सिकोमा भएको यो क्वार्टर फाइनल खेल अर्जेन्टिना र इंग्ल्याण्डबिच हुँदै थियो । विश्वका निकै बलिया मानिएका यी दुई टिमको खेल पहिलेदेखिनै तनावपूर्ण थियो । जसको कारण हो, ४ वर्षअद्धि फाल्कल्याण्ड टापुमा इंग्ल्याण्ड र अर्जेन्टिनाबीच भएको युद्ध ।

२२ जुन १९८६को दिन हजारौँ दर्शकको साथ अर्जेन्टिना र इंग्ल्याण्ड मैदानमा एकअर्काविरुद्ध उत्रिरहेका थिए । खेलको ५१ मिनेटसम्म कुनै तर्फबाट गोल हुन सकेको थिएन । उही समयमा, म्याराडोना इंग्ल्याण्डका गोलकीपर पिटर शिल्टनविरुद्ध गोल हान्न उफ्रिए र हातले गोल गरे । जुन फुटबल इतिहासमा कहिल्यै पनि फुटबलका समर्थकले बिर्सिने छैनन् । त्यो गोल निकै विवादास्पद बन्यो । फुटबलको नियम अनुसार म्याराडोनालाई पहेँलो कार्ड अथवा फउल हुनुपर्ने थियो । तर त्यस समयमा त्यहाँ कुनै भिडियो सहायता प्रविधि थिएन र रेफ्रिले त्यो नदेखेपछि गोलमै सावित भयो । खेलमा अर्जेन्टिना १० को अग्रतासाथ अघि बढ्यो ।

खेलपछि, म्याराडोनाले भने, 'यो गोल 'थोरै आफ्नो टाउकोले र थोरै भगवानको हात'ले गरेको हो। त्यसबेलादेखि यो घटना फुटबलको इतिहासमा सँधै रेकर्ड गरियो 'भगवानकाे हात ।'

शताब्दीकै उत्कृष्ट गोल

इंग्ल्याण्डविरुद्ध सोही खेलमा त्यो विवादास्पद गोल भएको ठीक चार मिनेटपछि म्याराडोनाले शताब्दीकै उत्कृष्ट गोल गरे । जसलाई 'गोल अफ द सेन्चुरी' भनिन्छ । उनले इंग्ल्याण्डका पाँच खेलाडीहरू छक्याएर गोल गरेका थिए । खेलपछि म्याराडोनाले भने, 'जित भन्दा इंग्ल्याण्डलाई विश्वकपबाट बाहिर निकाल्ने हाम्रो लक्ष्य थियो ।'

ड्रग्स र मदिराको फन्दामा फसेका नापोलीका नायक

म्याराडोना बार्सिलोना र नेपोली जस्ता प्रख्यात फुटबल क्लबहरूबाट खेले । उनलाई यी क्लबहरूको नायक भनिन्थ्यो। किर्तिमानी मूल्य ३ मिलियन पाउण्डमा बार्सिलोना पुगेका उनी दुई वर्ष बिताएर १९८२ मा ५ मिलियन पाउण्डमा इटालियन क्लब नापोली क्लबमा अनुबन्ध भए ।

जब म्याराडोना इटालीको सान पाओलो स्टेडियम हेलिकप्टरमा आइपुगे, ८० हजार भन्दा बढी प्रशंसकहरू उनको नयाँ नायकलाई स्वागत गर्न उपस्थित थिए। जुन फुटबल इतिहासकै उत्कृष्ट दिन हो । उनले इटालीमा आफ्नो करियरको सर्वश्रेष्ठ क्लब फुटबल खेले र उनी त्यहाँका प्रशंसकहरूबाट धेरै प्रसिद्ध भए। म्याराडोना इटालीमा यति धेरै ख्याति पाए की उनी त्यसबाट झेलिएका थिए। उनले एक पटक भनेका थिए, यो ठूलो ठाउँ हो, तर म यहाँ सास फेर्न सक्छु। म स्वतन्त्र र नडराई चारै तिर घुम्न चाहन्छु। म कुनै साधारण व्यक्ति जस्तै छु।

यसैबीच, उनी कोमिनेको आदी थिए र उनको नाम इटालीको कुख्यात माफिया संगठन क्यामोर्रासँग पनि जोडिएको थियो । सन् १९९१ मा डोप टेस्ट गर्दा म्याराडोनामा पोजेटिभ देखियो र १५ महिनाको लागि फुटबलमा प्रतिबन्ध लगाइयो । यस पछि सन् १९९४ मा अमेरिकामा भएको विश्वकप फुटबलमा म्याराडोनाले प्रतिबन्धित लागुऔषध एफेडरिन सेवन गरेको पाइयो । त्यसपछि उनलाई मध्य टूर्नामेन्टमा नै प्रतिबन्ध लगाइएको थियो।

म्याराडोना टाइमलाइन

सन् १९९७ -अर्जेन्टिना बनाम हंगेरी-अन्तर्राष्ट्रिय फुटबलमा डेब्यू।

सन् १९८२ -दुई वर्ष बार्सिलोनामा बिताएपछि नेपोलीमा ।

सन् १९८६ -अर्जेन्टिना विश्व विजेता ।

सन् १९९० -अर्जेन्टिना विश्वकपमा उपविजेता ।

सन् १९९१ -डोप टेस्ट पोजेटिभ आएपछि १५ महिना फुटबलमा प्रतिबन्ध।

सन् १९९४ -अमेरिकाको वर्ल्ड कपमा प्रतिबन्धित लागुऔषध सेवन गरेको पाइएपछि टूर्नामेन्ट बाहिर।

सन् १९९७ -फुटबल जिवनबाट सन्यास ।

सन् २०१० -दुई बर्षको लागि अर्जेन्टिनाको टीमको प्रबन्धक। अर्जेन्टिना विश्वकपको क्वार्टर फाइनलबाट बाहिरियो।

सन्यासपछि जीवन

म्याराडोना तेस्रो पटक डोप टेस्ट पोजेटिभ आएपछि ३७ औं जन्मदिनमा फुटबल जिवनबाट सन्यास लिए । यद्यपी, त्यसपछि पनि उनलाई विवाद र कठिनाइहरूले पछ्याउन छाडेन ।म्याराडोनाले एकपटक एक पत्रकारलाई एयर राइफलले गोली हानेका थिए । जसको कारण उनलाई दुई वर्ष १० महिना जेल सजाय सुनाइएको थियो।

कोकेन र रक्सीको लतका कारण उनीसँग धेरै स्वास्थ्य समस्याहरू थिए। उसको तौल पनि बृद्धि भएको थियो र एक पटकमा १२८ केजी पुगेका थियो । सन् २००४ मा म्याराडोनालाई मुटुमा समस्या आयो । उनी आईसीयूमा भर्ना हुनुपर्‍यो। म्याराडोनाले मोटोपना कम गर्न गैस्ट्रिक-बाइपास सर्जरी गर्नुपर्‍यो। यति मात्र होइन, लागूऔषधको लतबाट मुक्त हुन पनि सहयोगको खोजी गरियो। यी सबै विवाद र समस्याहरूको बावजुद सन् २००८ मा म्याराडोनालाई अर्जेन्टिनाको राष्ट्रिय टोलीको प्रबन्धकको रूपमा नियुक्त गरियो। उनले प्रबन्धकको रूपमा धेरै भूमिकाहरू पनि पाएका थिए, जसको बारेमा जनमत वितरित गरियो र उनी कुनै कारण वा अन्य कारणले सुर्खाहरूमा रहे ।

एक पटक उनको कुकुरले उनको ओठमा टाेकेकाे थियाे, जसको कारण ऊ शल्यक्रिया गर्नु परेको थियो । म्याराडोनाले सार्वजनिक रूपमा उनको छोरा डिएगो अरमान्डो जूनियरलाई विवाह बाहिरको सम्बन्धबाट जन्मिएको स्वीकार गरे । उनको एक फोटो भाइरल भयो जब उनी रसियामा सन् २०१८ भएको विश्वकपमा अर्जेन्टिना र नाइजेरियाबीचको खेल हेर्न गए। यो फोटोले माराडोनाको जीवनशैली कति नराम्रो रहेको देखायो। रसियामा उनले नाइजेरियाली फ्यानसँग नाच गरे, खेल सुरु हुनुभन्दा अघि आकाशतिर प्रार्थना गरे, खेलमा अर्जेन्टिनाको दोस्रो गोल पछि 'डबल मिडल फिंगर सलाम'गरे।

केही रिपोर्टका अनुसार म्याराडोनाको जीवनशैली सुधार्नको लागि आफ्नो जीवनको अन्तिम वर्षहरूमा उपचार गर्नुपर्‍यो। म्याराडोना सबैभन्दा राम्रो, कुख्यात, अप्ठ्यारो र मनोरन्जनात्मक सबै थिए। डिएगो म्याराडोना एक असाधारण जीवनको साथ।

-एजेन्सीहरुको सहयोगमा