१५ चैत्र २०७९, बुधबार

Mar 29, 2023

‘मेरो रसुवा रोइरहेको छ’ कवितासंग्रह हो । कवि फुर्पा तामाङको यो कवितासंग्रह विशेष गरी आफ्नै जन्म तथा कर्मभूमि रसुवा जिल्लाको सन्दर्भमा लेखिएको मर्मस्पर्शी कविताहरुको संगालो हो । उनले आफ्नो प्यारो रसुवा रोइरहेको देखेका छन् ।

Advertisement

यहाँको उकाली ओरालीमा
मेरो पाईलाको अमीट कथा,ब्यथा छापिएको छ
तर

म देख्दैछु
मेरो रसुवा रोइरहेको छ
रसुवालीको थाप्लामा नाम्लो

पिठ्यूमा डोको चढेपनि
एकमुठी गास पाउन मुस्किल भए छ ।
(मेरो रसुवा रोइरहेछ,पेज १८ बाट)

रसुवा पहाडी जिल्ला हो । भूगोलले सानो भएपनि भावनाले फराकिलो जिल्ला हो । तामाङ जातिको घनीभूत क्षेत्र भएपनि रोग,भोग र शोकले रसुवालीहरु टाढा भाग्न सकेका छैनन् । स्वास्थ्य,शिक्षा र रोजगारका अवसरहरु खुल्न सकेका छैनन् । हिमाल हेरेर हाँस्न सकेका छैनन् ।

जिल्लाको सदरकुमाम धुन्चे साँच्चिकै रुञ्चे जस्तै रहेको उनको कवितामा पाइन्छ । अभाव खेपेको यो सहरले बिजुली,बाटो पाएपनि ज्ञानको अभावले दिउँसै रक्सीको रमिता देखाउने गरेको उनको कविताले बताउँछ ।

चिलिमे हाइड्रो प्रोजेक्ट सञ्चालनमा रहेको जो नेपालकै नमूना मानिन्छ । चिलिमे नदीको बयान,गणेश हिमाल र स्याङ्जेन हिमालबाट बगेर आएको पानीलाई आम्दानी र उज्यालोसँग जोडिएको छ । लामटाङ हिमाल,पर्यटकीय गन्तव्य र संसारका मानिसहरु रसुवाका हरेक स्थानमा पाईला टेक्न पुगेका छन् ।

अति नै मनोरम रसुवा किन रोइरहेको छ त ? कसले रुवायो ,किन र कसरी रुँदैछ आजसम्म रसुवा कविलाई हरपल सोध्न मन लाग्छ । यति सुन्दर रसुवाको गोसाइँकुण्ड जहाँ पुग्दा र छुँदा समेत स्वर्ग पुगेको अनभुव गर्ने नेपाली वा विदेशीहरुले रसुवालाई रुवाउने खलपात्र खोजिरहेका छन् । प्रकृति र संस्कृतिले सम्पन्न रसुवा संसारभरका पर्यटकहरुरको पहिलो गन्तव्य हुनुपर्नेमा किन एकोहोरो रोइरहेको छ ?

जर्नेपूर्णे मेलामा गोसाइँकण्डमा जाउँला
रसुवाकी तामाङनीसित मायापिरति लाउँला
चन्दनबारी उकालो,लौरीबिनामा लठ्ठी चढाउँला
त्रिशुलधारा,गंगामाईलाई भेटी चढाउँला ।
(जर्नेपूर्णे मेलामा,पेज ७१ बाट)

रसुवा तामाङहरुको पुख्यौली थलो हो । कवितामा कविले गोसाइँकुण्ड मेलामा जाँदा तामाङसेनीहरुसँग मायापिरति लगाउँला भन्ने प्रस्ताव गरेका छन् । निर्दोष जातिका रुपमा हेरिने यो जाति नेपालको मध्यपहाडी क्षेत्रमा बसोबास गर्ने मूलबासी वा समुदाय नै मानिन्छ । २०६८ सालको जनगणना अनुसार ५.८ प्रतिशत् यो जातिको जनसंख्या भेटिन्छ । तामाङ जातिको आफ्नै भाषा,भूगोल,संस्कार,संस्कृति,रहनसहन पाइन्छ । तामाङ जातिमा ९० प्रतिशतले आफ्नो भाषा बोल्ने गरेको तथ्याङ्क छ ।

कविता भावना,विचार वा मनको तरङ्ग हो भनिन्छ । कवितामा समय र सामाजिक चेत हुने गर्छ । समय कटाउन र रहर पूरा गर्नका लागि कविता लेखिन्छ भन्नु कविताका नाममा अक्षर र शब्दहरु खर्चिनु शिवाय केही होइन ।

कविताले मान्छेका विचारहरुलाई उराल्छ,भावनाहरुको उठान गर्छ र मनमा उठेका तरङ्गहरुलाई समयको ज्वारभाटामा ठोक्काइ दिने गर्छ । कविताले कविको मनमात्र बुझाउँदैन बरु यसले समाजका हरपक्षहरुलाई उजागर गर्छ ।

कविले समाजमा हुने सकारात्मक पक्षहरुलाई मात्र होइन सुधारर गर्नुपर्ने पक्षहरुको समेत नालीबेली लगाइदिने गर्छ । देखिएका सत्यमात्र होइन नदेखिएका वा सुसुप्त पक्षहरुको खोज,अध्ययन र अनुसन्धान गर्छ ।

तामाङ समुदायबाट माथि उठेका कवि फुर्पा तामाङ सशक्त कवि,लेखक र सामाजिक अभियन्ता हुन् । समाजशास्त्रमा स्नातकोत्तर एवम् कानूनमा स्नातक उनी पेसाले अधिवक्ता हुन् । रुचीले कवि, इच्छाले लेखक र कर्मले सामाजिक अभियन्ता समेत ।

रसुवाको ठूलोभार्खुमा जन्मिएका फुर्पा तामाङले ‘मेरो रसुवा रोइरहेछ’ कविता संग्रहमा आफ्नै जिल्लाभित्रको भौगोलिक अवस्था,जातीय तथा सामाजिक भावना,मायाप्रेम,रैथाने संस्कृति,संस्कार,सम्पदा,संरक्षण जस्ता विषयवस्तुहरुलाई पहिलो प्राथमिकता दिएका छन् ।धर्म,संस्कृति,रितिरिवाज,परम्परागत चालचलन र गाउँका दुःख,पीडाहरुलाई सुन्दर अक्षरका बान्कीमा शब्दरुपी कवितामा ढालेका छन् ।

उनले आफ्नो कविता संग्रहमा समानता,न्याय,जीवन दर्शन,नेपालीपन,हिमालीभेग ,हिमालको चिसो हावापानी र प्रकृतिसँग आफूलाई घुमाउँदा प्राप्त स्वर्गीय आनन्दका कुराहरुलाई कवितामा लहरै ऊनेका छन् ।

डन तथा हिप्पी संस्कृतिले नेपालीपन धरापमा परेको,धूमपान र मद्यपानको लतले मानिसलाई कसरी बिगारिरहेको छ भन्ने कुरालाई उनले आफ्नो कविता संग्रहमा तर्कसहित विषयवस्तु उठान गरेका छन् ।

कवि मन कमलो मानिन्छ । प्रेम र स्नेहमा कवि फुर्पा डुबेका छन् । कोमल मनका भएरै होलान् उनले रसुवालाई रोइरहेको देख्छन् । आँसु पुच्छने कसम खाएको कतै भेटिदैनन् ।

सुवास छर्ने फूलमा पनि हुँदोरहेछ विष
मायालुमा माया गर्ने हुँदोरहेछ रिस

देश,परदेश घुमेका फुर्पाले अक्षरका सहारामा कविताको माध्यमबाट आफ्नो रसुवालाई संसारभर छरेका छन् । नयाँ परिचय दिएका छन् । प्रसिद्धिका निम्ति उठाएका छन् । बरु भन्न मन लागेको छ –फुर्पा जी रोइरहेको रसुवाको आँसु कहिले पुच्छने ? रसुवालाई कसरी हँसाउने ? कसले सक्छ रसुवालाई फूल जस्तै सुवास छर्ने बनाउन ? अझै रसुवा रोइरहेकै छ त !

प्रतिकृया दिनुहोस्

Flash News

निजी क्लिनिकमा सरकारी चिकित्सकले नाम प्रयोग गर्न नपाउने, मन्त्रालयले जारी गर्यो निर्देशन ह्वाट्सएप लगायत अनलाइनबाट ठगी गर्ने चिनिया नागरिकसहित १९ जनालाई पक्राउ गरी सार्वजनिक रुपन्देहीको तिलोत्तमाबाट मोटरसाइकल चोरी गर्ने २ युवा पक्राउ युट्युब र टिकटकसँग टेलिभिजन डराउने हैन : ओली सत्तागठबन्धनमा मिल्यो भागबन्डा, काँग्रेसलाई ८ मन्त्रालय बुटवल १५ मा ३१ जना किसानलाई मकैको बीउ वितरण ६१ वर्षीया महिलामाथि बलात्कार आरोपमा रुपन्देहीका १८ वर्षीय युवासहित २ जना पक्राउ सलह जस्तै अर्थतन्त्रमा अलक्षिन पस्यो : एमाले अध्यक्ष ओली बालुवाटारमा सत्ता गठबन्धनको बैठक जारी रिब्दिकोटको कान्ताश्रममा चैते दशैमा सरायनाच एकीकृत समाजवादीले स्विकृत गर्‍यो न्यौपाने र जंगलीको राजिनामा प्रचण्ड सरकारमा एकीकृत समाजवादीवाट प्रकाश ज्वालाले नेतृत्व गर्ने ऋण लिँदा लिने शुल्कका बारेमा राम्रोसँग बुझाैं: केन्द्रीय बैंक चैत्रभित्रै स्ववियू निर्वाचन गराउने सहमतिपछि खुल्यो क्याम्पसको ताला पशुपति मन्दिर परिसरमा पलास्टिक लैजान निषेध टाइगर बनाम पठानमा शाहरुख र सलमानको द्वन्द्व अभिनेत्री शोभितासँग डेटमा नागा साइकलबाट लडेर एकजनाको मृत्यु नेपालको संघीय प्रणाली विश्वकै निम्ति उदाहरण बन्न सक्छ : प्रधानमन्त्री मिटरब्याजी पीडितको न्यायका लागि रुलिङको माग