‘नियन्त्रण नभए कोरोनाले ७ करोड मानिसको ज्यान लिन सक्छ’

काठमाण्डौं । सुरुमा चीनको वुहानमा देखा परेको कोरोना भाइरस हालसम्म ८० वटा मुलुकमा फैलिइसकेको छ । कोभिड-१९ पनि भनिने नयाँ भाइरसबाट ३४ सयभन्दा बढीको ज्यान गइसकेको छ भने संक्रमित हुनको संख्या १ लाख नाघिसकेको छ । कोरोना भाइरस संसारभर आक्रामक रुपमा फैलिइरहेको बेला अष्ट्रेलियाली विज्ञहरूको एक समूहले डरलाग्दो अनुमान गरेका छन् । विज्ञहरूले भाइरस नियन्त्रणमा आउन नसकेको अवस्थामा करोडौं मानिसको ज्यान जान सक्ने र खर्बौं डलर बराबरको आर्थिक क्षति हुन सक्ने चेतावनी दिएका छन् ।

अष्ट्रेलियन नेशनल युनिभर्सिटीका विज्ञहरुको एक समूहले कोरोना भाइरसले डरलाग्दो रुप लिएमा डेड करोड मानिसको ज्यान जान सक्ने र विश्व अर्थतन्त्रमा २.४ ट्रिलियन डलर बराबरको क्षति हुन सक्ने चेतावनी दिएका छन् । विज्ञहरूले भाइरसले लिन सक्ने सबैभन्दा डरलाग्दो परिदृश्य र सबैभन्दा कम डरलाग्दो परिदृश्य विश्लेषण गर्दै यस्तो चेतावनी दिएका हुन् । उनीहरूले भाइरसबाट उत्पन्न हुन सक्ने ७ वटा परिदृश्यहरू आकंलन गर्दै यस्तो अनुमान गरेका छन् । सात परिदृश्यमध्ये ४ वटा परिदृश्यमा चीनबाट कोभिड-१९ अन्यत्र फैलिँदा उत्पन्न हुन सक्ने परिस्थितिबारे विश्लेषण गरिएको थियो । चीनबाट अन्यत्र फैलिनु आफैंमा एउटा गम्भीर परिदृश्य भएको विज्ञहरूको दाबी थियो । कोरोना भाइरस विश्वभर फैलिने, हरेक वर्ष देखिइरहने र  विश्वव्यापी महामारीको रुप लिएको अवस्थामा ठूलो क्षति हुन सक्ने उनीहरुको भनाइ छ । मध्यम गतिमा कोरोना भाइरसले विश्वव्यापी महामारीको रुप लिन पुगेमा १ करोड ५० लाख मानिसले ज्यान गुमाउने विज्ञहरूको अनुमान छ । साथै यस्तो अवस्थामा विश्वव्यापी अर्थतन्त्रमा २.४ ट्रिलियन बराबरको क्षति हुन सक्छ ।

विज्ञहरूले सन् १९६८-६९ मा हङकङबाट फैलिएको फ्लुबाट भएको मानवीय तथा आर्थिक क्षतिका आधारमा उक्त अनुमान गरेका हुन् । उक्त फ्लुबाट विश्वभर झण्डै १० लाख मानिसले ज्यान गुमाएका थिए । त्यस्तै, यदि उच्च गतिमा भाइरसले विश्वव्यापी महामारीको रुप लिएमा ज्यान गुमाउनेको संख्या झण्डै ७ करोडसम्म पुग्ने र विश्व अर्थतन्त्रमा ९ ट्रिलियन बराबरको क्षति हुन सक्ने अनुमान गरिएको छ । ‘हामीले अनुमान गरेका परिदृश्य हेर्ने हो भने भाइरस नियन्त्रण भएको अवस्थामा पनि विश्वअर्थतन्त्रमा छोटो समयमा नै ठूलो असर पर्ने देखिन्छ’, अष्ट्रेलियन नेशनल विश्वविद्यालयमा अर्थशास्त्रका प्राध्यापक वारविक म्याककिबिनले बताए । ‘विशेषगरी विपन्न मुलुकको स्वास्थ्य तथा विकासमा ठूलो लगानी गर्नुपर्ने आवश्यकता छ’, म्याकिकिबिनले थपे, ‘विभिन्न मुलुकमा भाइरस फैलिइसकेको र विश्वव्यापी महामारी सुरु भइसकेको अवस्थामा सीमाना बन्द गर्ने प्रयासको कुनै अर्थ छैन् ।’