एटीएम ह्याकको त्रास कायमै, बैंंकहरू सुरक्षा निगरानी बढाउँदै

मंसिर ११,

काठमाडौँ । नेपाली नागरिकको मिलोमतोमा चिनियाँ नागरिकले एटीएम प्रणाली ह्याक गरेर ठूलो मात्रमा रकम निकालेपछि फैलिएको त्रास अझै कामय छ । उक्त घटना भएलगतै बैंकहरुले एटीएम मेसिनबाट रकम झिक्ने रकममा समेत कमी गरेका थिए । दिनमा एक लाखसम्म झिक्न सकिने व्यवस्थालाई परिवर्तन गरी दैनिक ६० हजार मात्र झिक्न पाउने व्यवस्था गरेका थिए । अहिले पनि सर्वसाधारणले एकपटकमा २० हजारभन्दा बढी र दिनमा ६० हजारभन्दा बढी एटीएमबाट रकम झिक्न पाउँदैनन् । 

बैंकहरुले ह्याकरको त्रास कायम रहेको भन्दै एटीएम मेसिनबाट दैनिक ६०  हजारभन्दा बढी रकम झिक्न मिल्ने व्यवस्था गर्न नसकिएको बताउँछन् । केही बैंकले एटीएमबाट पहिलेजस्तै दैनिक १ लाखसम्म झिक्न पाउने प्रस्ताव राष्ट बैंकमा गरे पनि राष्ट बैंकले त्यस्तो प्रस्ताव ठाडै अस्वीकार गर्दै आएको बैंकरहरु बताउँछन् ।  यता, ह्याकरको डरले बैंकहरुले एटीएम मेसिनमा सुरक्षाकर्र्मीको निगरानी बढाएका छन् । बैंकरहरुले पछिल्लो समय एटीएम मेसिनमा थप सुरक्षाकर्मीको व्यवस्था गरेका छन् । एटीएम ह्याकपछि बैंकहरुको नियमन गर्ने निकाय राष्ट बैंकले एटीएम मेसिन रहेको स्थानमा सुरक्षाकर्मी अनिवार्य रुपमा राख्नुपर्ने बाध्यकारी व्यवस्था गरेपछि सुरक्षाकर्मीको निगरानी बढाउन बैंक बाध्य भएका हुन् । एटीएम मेसिनमा सुरक्षाकर्मी बढाएसँगै बैंकको खर्च पनि उल्लेखनीय रुपमा बढ्न पुगेको बैंकरहरु बताउँछन् । एटीएम ह्याक भएसँगै उक्त घटनाको अध्ययन गर्न राष्ट्र बैंकले भुक्तानी प्रणाली विभाग प्रमुख बमबहादुर मिश्रको संयोजकत्वका एक समिति गठन गरेको थियो  ।

समितिले तीन दिन लगाएर प्रतिवेदन बुझाएको थियो । प्रतिवेदनमा सुरक्षा व्यवस्थाको कमी भएको उल्लेख छ । त्यसै प्रतिवेदनलाई आधार मानेर केन्द्रीय बैंकले बैंकहरुलाई एटीएम बुथमा सुरक्षाकर्मी बढाउन निर्देशन दिएको थियो । उक्त समितिले दिएको प्रतिवेदनलाई आधार मानेर एटीएमबाट पैसा निकाल्ने सीमा घटाइएको हो ।  पहिले दिनमा १ लाखसम्म एटीएमबाट निकाल्न सकिने व्यवस्था थियो भने अहिले ६० हजार रुपैयाँ मात्र निकाल्न सकिने व्यवस्था गरिएको बैंकर बताउँछन् । एकैपटक ठूलो रकम निकाल्न पाउने सुविधाले जोखिम बढेको भन्दै राष्ट बैंकले एटीएमबाट बढी रकम निकाल्न अंकुश लगाएको थियो । करिब साढे दुई महिना अघि नेपालीको मिलेमतोमा चिनियाँ नागरिकले एटीएम ह्याक गरेर विभिन्न १३ वटा बैंकको एटीएमबाट करिब ३ करोड ५८ लाख रुपैयाँ चोरी गरेका थिए । उक्त एटीएम ह्याकमा संलग्न चिनियाँ नागरिकलाई पक्राउ गरेर जेल चलान गरिए पनि त्यस्तै कार्यमा संलग्न अन्य व्यक्तिबाट हुन सक्ने चोरीबाट बच्न विशेष सुरक्षा अपनाइएको राष्ट बैंकका एक उच्च कर्मचारीले बताए ।

चिनियाँ ह्याकरले विभिन्न ९ वटा बैंकको एटीएम कार्डमार्फत १३ वटा बैंकको एटीएम मेसिनमार्फत रकम चोरी गरेका थिए । उनीहरुले नेपाल र भारतका एटीएमबाट चोरी गरेका थिए । नेपालबाट १ करोड ८९ लाख र भारतबाट १ करोड ६९ लाख रुपैयाँ चोरी भएको थियो । नेपालबाट चोरी भएकोमध्ये करिब सबैजसो रकम प्रहरीले जफत गरिसकेको छ । एटीएम प्रणाली ह्याक सम्बन्धमा सिंगापुरको फरेन्सिक भनिने टोलीले पनि अध्ययन गरिरहेको छ । उक्त टोलीले प्रतिवेदन बुझाउने तयारी गरिरहेको छ ।  उक्त टोलीले एटीएमबाट पैसा चोरीका घटनामा कहाँ, कस्तो र कुन स्तरको कमी कमजोरी भएको छ पत्ता लगाएर अध्ययन प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्दै छ ।- आर्थिकन्युज