सबै उमेर समूहकालाई मुटु रोग देखिन सक्छ, सचेत बनौं : डा. समिर गौतम

बुटवल । बुटवल–१० रामनगरस्थित गौतमबुद्ध सामुदायिक मुटु अस्पतालले विश्व मुटु दिवस–२०२३ को अवसरमा बिहीबार अन्तरक्रिया गरेको छ । कार्यक्रममा अस्पतालका निर्देशक वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ डा.समिर गौतमले पछिल्लो समय मुटुरोगको अवस्था, मुटुरोगीले ध्यान दिनुपर्ने कुरा र यसबाट जोगिन सर्वसाधारणले अपनाउनुपर्ने सावधानी बारे चर्चा गरेका थिए । सबै उमेर समूहका व्यक्तीहरुमा मुटुरोग देखिने भएकाले स्वयम् व्यक्ती आफै सचेत हुनुपर्नेमा जोड दिँदै उनले महिलामा भन्दा पुरुषमा मुटुरोगको समस्या धेरै देखिने गरेको बताए ।

उच्च रक्तचाप र मधुमेहको नियन्त्रण, शारीरिक अभ्यास, तनाव कम गर्ने, मोटोपन कम गर्ने तथा धूम्रपान, मद्यपान नियन्त्रण गरी मुटु रोगबाट हुने अकाल मृत्युबाट बच्न सकिने डा.गौतमले बताए । नेपालमा पनि युवा अवस्थामै मुटु रोग देखा पर्नेक्रम बढेकाले यसबाट हुने हृदयघात, पक्षघात तथा मृगौला खराब हुनबाट जोगिनका लागि दैनिक ३० मिनेटदेखि १ घण्टासम्म हिँडडुल गर्ने, हरियो सागपात, फलफुल खाने, धुवाँधुलोबाट जोगिन र धूमपान, मद्यपान प्रयोग नगर्न उनले आग्रह गरे । ‘हाम्रो समाजलाई धूमपानमुक्त बनाउने हो भने ८० प्रतिशत रोग निको हुन्छन् ।’, डा. गौतमले भने ।

अस्पतालका निर्देशक डा. गौतमले हृदयघातका बारेमा व्यापक जनचेतना जगाउन आवश्यक रेहको बताए । हृदयघातको लक्षण देखिएपनि धेरैजसो बिरामीहरुले यसलाई सामान्य रुपमा लिएर अन्य उपचारमा लाग्दा अकालमा ज्यान गुमाउनु पर्ने उनले बताए । ‘हृदयघातको प्रमुख लक्षण छाति दुख्नु हो, यस्तो अवस्थामा छिटोभन्दा छिटो नजिकैको अस्पतालमा गएर चिकित्सकको सल्लाह लिनुपर्छ । यसो गर्दा हृदयघातबाट हुने मृत्यु कम गर्न सकिन्छ ।’, डा.गौतमले भने । सामान्य लक्षण देखिने बित्तिकै बिरामी अस्पतालमा आउने हो भने मुटुको धड्कन शुन्यमै झरेपनि बचाउन सकिने उनले बताए ।

कार्यक्रममा गौतमबुद्ध सामुदायिक मुटु अस्पतालका अध्यक्ष एजाज आलमले २०७० सालमा स्थापना भएको अस्पतालले स्वास्थ्य क्षेत्रमा ठूलो फड्को मारेको बताए । अस्पतालमा ६ जना मुटुरोग विशेषज्ञ डाक्टरले सेवा दिइरहेको बताउँदै उनले काठमाडौं बाहिर यतिधेरै संख्यामा मुटुरोग विशेषज्ञ डाक्टर भएको पहिलो अस्पताल रहेको दाबी गरे । आगामी दिनमा अस्पतालको सेवालाई थप बिस्तार गर्दै गुणस्तरीय सेवा दिने प्रतिबद्धता जनाए । अस्पतालको हालको भवनबाट सेवा प्रवाहमा समस्या भएको बताउँदै अध्यक्ष आलमले नयाँ भवन निर्माणका लागि तिलोत्तमामा जग्गा प्राप्तीका लागि आग्रह गरेपनि हालसम्म जग्गा प्राप्त गर्न नसकेको बताए ।

सामुदायिक अस्पताल भएकाले नाफा कमाउने भन्दापनि बिरामीलाई सहज र गुणस्तरीय सेवालाई प्राथमिकतामा राखेको उनले बताए । प्रदेशमा सबैभन्दा धेरै मृगौलाका बिरामीहरुले मुटु अस्पतालमै डायलाइसिस गर्ने गरेको बताउँदै ४७० जनाले डायलाइसिस गराइरहेको अध्यक्ष आलमले जानकारी दिए । अस्पतालको विकासका लागि सबैको साथ र सहयोग आबश्यक पर्ने बताउँदै अध्यक्ष आलमले प्रदेश सरकारले उपलब्ध गराउने अनुदान एक पटक पाएपनि त्यसपछि पाउन नसकेको गुनासो गरे ।

त्यस्तै, लुम्बिनी प्रदेशका गृहमन्त्री सन्तोष पाण्डेयले राष्ट्र निर्माणका लागि सबै दल र नागरिक एक भएर अघि बढ्नुपर्ने बताए । देशमा राजनीतिक अस्थीरता हुँदा विकास निमार्णका काममा समस्या देखिएको उनको भनाई थियो । प्रदेश सरकारले अस्पताललाई दिने अनुदान रकम तत्काल उपलबध गराउन आफुले पहल गर्ने गृहमन्त्री पाण्डेयले बताए । साथै उनले तिलोत्तमामा अस्पतालको नयाँ भवन निर्माणका लागि जग्गा उपलब्ध गराउन पनि पहल गर्ने प्रतिबद्धता जनाए । गृहमन्त्री पाण्डेयले मुटु अस्पताललाई थप व्यवस्थीत गरि सञ्चालन गर्नका लागि प्रदेश सरकारले आबश्यक सहयोग गर्ने बताए ।

त्यसैगरी, लुम्बिनी प्रदेशका पूर्व स्वास्थ्यमन्त्री तथा लुम्बिनी प्रदेश सभा सदस्य विष्णु पन्थीले मुटु असपताललाई प्रदेशको गौरवको आयोजनाका रुपमा अघि बढाउनुपर्ने बताए । देशका अनाबश्यक कानुनले गर्दा सुरु भएका आयोजनाहरु समयमा सम्पन्न हुन नसकेको उनले बताए । बुटवल–नारायणगढ सडकको उदाहरण दिँदै उनले कानुन परिमार्जन गरेर भएपनि ठूला आयोजनाहरु समयमै सम्पन्न गर्र्नुपर्ने पूर्व स्वास्थ्यमन्त्री पन्थीले बताए । मुटु अस्पतालको नयाँ भवन निर्माणका लागि जग्गा प्राप्त गर्न लामो समयदेखि प्रयास गरिरहेको उनले बताए ।

लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालका अध्यक्ष अजयमान श्रेष्ठले प्रदेश सरकारले अस्पतालको सेवा सुधारमा ध्यान दिनुपर्ने बताए । मुटु रोग र मृगौला डायलाइसिसका बिरामीहरुको उपचारका लागि मुटु अस्पतालसँग सहकार्य गरी अघि बढ्न चाहेको उनले बताए । रुपन्देही उद्योग संघका अध्यक्ष माधव पौडेलले तत्कालिन समयमा रुपन्देही उद्योग संघको परिकल्पना अनुसार सुरु भएको अस्पतालको सेवा अहिले बिस्तार भएको बताए ।