६ आश्विन २०८०, शनिबार

Sep 23, 2023

तीज, नेपाली नारीहरुको सर्वप्रिय पर्व हो । हिजो र आजको तीज मनाउने चलनमा आकास जमीनको अन्तर आइसक्यो । हिजो जसरी मनाइन्थ्यो तीज, आज त्यो परिस्थिति रहेन । अवस्था परिवर्तन भयो समाजको, व्यवस्थामा परिवर्तन आइसक्यो । तरपनि व्यवस्थाको गतिलोसँग नेपाली नारीहरुले प्रयोग गर्ने अवसर पाउन सकिरहेका छैनन् ।

Advertisement

पञ्चायती व्यवस्था मिल्काउन नेपाली नारीहरुले तीज पर्वलाई प्रयोग गरेर जेहाद छेडेका थिए । आगो ओकलेका थिए । क्रान्तिको बिगुल फुकेका थिए । गाउँका चौतारोमा होस् कि सहरका सडक, पेटीहरुमा किन नहोस् तीजका गीतमार्फत राँको बालेका थिए ।

तीजमा नारीहरुले तामा र बोडीका तरकारीसँग दर खाएका कुरामात्र उल्लेख गरेका छैनन् बरु उनीहरुले न्यायिक समताका लागि लड्ने र सामाजिक, आर्थिक र सांस्कृतिक क्रान्तिमार्फत समृद्ध नेपाल, सुखी नेपालीको सपना उनेका थिए । सदियौंदेखि नेपाली नारीहरुले श्रीमानका लागि ब्रत बस्ने कुराहरुदेखि गोडा धोएर दैनिक जल खाने कुरीति, कुसंस्कारका बिरुद्धमा आवाज उठाउँदै नेपाली नारीहरु सांस्कृतिक परिवर्तनको मूलधारमा समाहित भइरहेका छन् ।

राजनीतिक अधिकार,सामाजिक अधिकार मिल्यो तर सांस्कृतिक अधिकारमार्फत आर्थिक अधिकार कहिले प्राप्त हुनेछ नारीलाई ? यही विषयमा नारीहरु अघि लम्की रहेका छन् वर्तमानमा । अधिकार मागेर होइन, खोसेर लिनुपर्छ भन्ने क्रान्तिकारी भावले ओतप्रोत भएर तीजलाई क्रान्तिकारी तवरले प्रयोग गरिरहेका छन् नेपाली नारीहरुले । चार दिवारभित्र पुरुषको रखौटी र दैलोकूचोमा अल्झेर,समग्र परिवर्तन असम्भव ठान्न थालेका नेपाली नारीहरुले वर्तमान व्यवस्थाले आफूहरुलाई के दियो र दिदैंछ भनेर प्रश्न गर्न थालिरहेका छन् । आवाज उरालेका छन् ।

२१ औं शताब्दीमा नेपाली नारीहरु अझैपनि अवस्था परिवर्तनको खुसीमा मख्ख छन् तर उनीहरुले व्यवस्था परिवर्तनको फल चाख्न पाएका छैनन् । कारण अनेक होलान् । छन् । त्यसैले गीत÷संगीतका जानकार चिरन पुनले अवस्था परिवर्तन भयो तर व्यवस्था परिवर्तनको खाँचो औंल्याउँदै यसरी तीजको गीत लेखेका छन् –

कोही भन्छन् अवस्था बदलिए पुग्छ बरिलै
हामी भन्छौं व्यवस्था बदलिनु पर्छ बरिलै ।

नेपालीहरुले राणा शासन र पञ्चायती व्यवस्थालाई फालेर लोकतान्त्रिक गणतन्त्र ल्याइसके । तर यतिले नि पुगेन । फेरि कुन व्यवस्था ल्याउनु पर्ने हो थाहा छैन ? समाजवादी गणतन्त्रको कल्पना गरिएको हुन सक्छ । व्यवस्था सञ्चालकहरु इमान्दार नहुँदा नेपालीहरुले पटकपटक धोका खाएका छन् । दुई पटक संविधानसभाको चुनाव भइसकेर एकथान संविधान प्राप्त भएको छ । तरपनि नेपाली नारीका अवस्था सुध्रिन सकेको छैन । तीजका दिन दुःख पोखेर होस् वा रमाईलो गर्दैमा नेपाली नारीका बग्रेल्ती पीडाहरु तिनाउले बगाएर लैजान नसक्ने रहेछ ।
“अवस्था होइन,व्यवस्था बदलौं” तीज गीतमा स्वर दिएकी रीता पुनले यसरी गाउँदै थिइन् गीत–

बेचबिखन नारीलाई,हत्या र बलात्कार
कति सुन्नु समाचार ,हामी नारीले ।
………………………………
वैज्ञानिक युगमा पनि पिल्सिएर बस्नुपर्ने
समानता कहिले आउँछ,हामी चेलीलाई ?

……………………………………
अधिकार बराबर, न्यायपूर्ण समाज
हाँसीखुसी बल्ल हुन्छ,हामी नारीलाई ।

भरखरै बजारमा आएको “अवस्था होइन, व्यवस्था बदलौं” गीति भिजुअल् सबैका लागि नौलो तीजको गीत हुन सक्छ । तीजको लयमा बजारमा आएको क्रान्तिकारी गीत हो । यसमा महिला समानता, न्यायपूर्ण समाज र महिलाहरुले यो अवस्थाबाट पार पाउन नौलो व्यवस्था ल्याउनुपर्छ भनेर गीतमा भनिएको छ । मंहगी, भ्रष्टाचार, बलात्कार बिरुद्धका कुराहरु ज्वलन्त उठाइएका छन् ।

बजारमा आएको यो प्रगतिशील तीज गीत सबै नारीका माझ पुग्न सके नेपाली नारीहरुका चेतनास्तर उकासिने छ । नारायण दंगालको एरेन्ज रहेको उक्त गीतमा कोरस भोकल क्षितिजा राहदीले दिएकी छिन् । मीना बुढाथोकी र तेजेन्द्र थापाले कोरियोग्राफरका रुपमा काम गरेका छन् । गीतको भिजुअलमा करुणा राहदी, मीना राहदी,सीमाना राहदी, श्रृष्टि पुन, मञ्जु परियार लगायतको नृत्य तथा संवाद अभिनय रहेको छ ।

प्रतिकृया दिनुहोस्

Flash News

छन्द लहरीमा लहरिँदा नेपालमा लगानी गर्न आयरल्याण्डका राष्ट्रपतिसँग सभामुखकाे अनुराेध ओलीले सम्झिए भारतीय नाकाबन्दीका कष्टकर दिन आज क्यानको नेतृत्व चयन हुँदै, चतुरबहादुर र बिनयराज बीच प्रतिस्पर्धा मुगु सदरमुकाम गमगढी बजारमा आगलागी, ५ घर पूर्ण रुपमा क्षति  बोलेरो जीपबाट खसेर बालकको मृत्यु आजदेखि प्रधानमन्त्री प्रचण्ड चीन भ्रमणमा राहत शिक्षकहरुले पुनः आन्दोलनको घोषणा लुम्बिनी प्रदेश याेजना आयाेगमा थपिए दुई सदस्य पल्लीकोट स्वास्थ्य चौकीमा गुल्मी जिल्लाका स्वास्थ्यकर्मीहरुको जमघट २१ औं लिस्नु कपको उपाधि फर्साटिकरलाई सरकार र शिक्षकबीच सहमति, आन्दाेलन फिर्ता बैतडीमा १९ वर्षीया एक किशोरी मृत फेला रासायिक मल विस्थापित गर्न अर्गानिक मल उत्पादनमा ध्यान बाँकेको जयेन्दु बाल सुधार गृहमा झडपपछि नौ थुनुवा फरार मलेसिया पठाइदिन्छु भन्दै तीन लाख ठगी गर्ने एक जना प्रकाउ नक्कली नोटसहित सुनसरीबाट दुई जना पक्राउ दिगो विकास लक्ष्यका बारेमा छलफल गर्न सरकारले सर्वपक्षीय बैठक बोलाउनुपर्छ : अध्यक्ष तिमिल्सिना अमेरिकी राष्ट्रपति बाइडेन र प्रधानमन्त्री प्रचण्डबीच भेटवार्ता रुपन्देहीमा माछापुच्छ्रे बैंकको ठगी प्रकरण: बैकिङ्ग कसुरमा एजेण्ट निरन्जन पाठक पक्राउ