लुम्बिनीको दाङका ८३ वनमा डढेलो जोखिम

दाङ ।  गर्मी र हावाहुरीको मौसम सुरु भएसँगै लुम्बिनी प्रदेशको दाङमा वन क्षेत्रमा आगलागीको जोखिम बढेको छ । विभिन्न उपाय अवलम्बन गर्दै आए पनि वर्षेनी वन क्षेत्रमा आगलागी हुँदै आएको छ । जिल्लाका ८३ सामुदायिक वन डढेलोको उच्च जोखिममा रहेका छन् । 

बिहीबार डिभिजन वन कार्यालय दाङले वन डढेलो नियन्त्रणका तथा व्यवस्थापनका विषयमा सरोकारवालासँग अन्तरक्रियाको क्रममा चुरे क्षेत्रमा रहेका सामुदायिक वन डढेलोको उच्च जोखिममा रहेको जनाएको छ ।

त्यस्तै, ४६ वटा सामुदायिक वन समूह वन डढेलोको मध्यम जोखिममा रहेको जानकारी गराइको थियो । पछिल्लो ९ वर्षमा दाङको ६ सय १४ स्थानमा आगलागी हुँदा करिब ४३ हजार वन क्षेत्रमा क्षति पुगेको डिभिजन वन कार्यालय दाङले जनाएको छ । कसैले वनमा आगो लगाएमा त्यस्तो कार्यलाई फौजदारी अपराधको रूपमा लिई वन ऐन २०७८ अनुसार ६० हजार सम्म जरिवाना, तीन वर्षसम्म कैद सजाय वा दुवै हुने व्यवस्था रहेको छ ।

यस्तै, जिल्ला वन क्षेत्र समन्वय समितिका संयोजन जिल्ला समन्वय अधिकारी जितेन्द्रमान नेपालीको अध्यक्षतामा कार्यक्रम गरी वन कार्यालयले वन डढेलो नियन्त्रणको योजना सुनाएका थिए ।

जस अनुसार डिभिजन वन कार्यालय दाङका प्रमुख डिभिजन अधिकृत मोहन श्रेष्ठले जिल्लामा वन डढेलोको अवस्था, वन डढेलो नियन्त्रणका लागि कार्यालयले थालेको तत्कालीन र दीर्घकालीन योजनाका बारेमा कार्यपत्र प्रस्तुत गरे ।

वन डढेलो नियन्त्रणका लागि प्रचारप्रसार गर्ने, जोखिम क्षेत्रका विद्यालयमा पुगेर स्कुल शिक्षा दिने, अग्निरेखा निर्माण र मर्मतलगायतका कार्यक्रम गरिने उल्लेख छ । वनमा डढेलो लगाइनुहुन्न भन्ने जनचेतनाको अभाव, वनमा च्याउ, जडीबुटी र अन्य पालुवा उमार्नका लागि आगो लगाउनु, चोरी सिकारीका लागि जनावरलाई छेक्न र वनमा डढेलो लगाउनेको पहिचान गरी कारबाही गर्न नसक्दा र वन पैदावारको व्यवस्थापन हुन नसक्दा वन डढेलो लाग्ने गरेको श्रेष्ठले जानकारी दिए ।

सामुदायिक वनमा उपभोक्ता समूहले वैज्ञानिक वन बेवस्थापन खारेजीका कारण र आफ्नो वनको कार्ययोजना समयमा बन्न नसक्दा वनमा काम गर्न वन सुकेका काठ, पातपतिङर अस्तव्यस्त रूपमा रहने र त्यसको व्यवस्थापनका लागि काम नगर्दा वन डढेलोको जोखिम बढेको कार्यालयले जनाएको छ ।