घरेलु मदिरामा आत्मानिर्भर बन्ने गाउँपालिकाको ऐन

गुल्मी । जिल्लाको मालिका गाउँपालिकाको नवौं गाउँसभाले घरेलु मदिरामा गाउँपालिका आत्मनिर्भर बन्ने ऐन पारित गरेको छ । नेपालको संविधान २०७२ को अनुसूची ८ ले स्थानीय सरकारलाई दिएको अधिकार प्रयोग गर्दै स्थानीय स्तरमा उत्पादित घरेलु मदिरा बिक्री वितरण तथा ब्यवस्थापन ऐन–२०७८ नवौ गाउँसभाको बहुमतले पारित गरेको मालिकागाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत दिपक भण्डारीले बताए ।

भण्डारीले भने–‘हामीले मदिरालाई खुल्ला बनाउन खोजेको होईन, ब्यवस्थित बनाउन र करको दायरामा ल्याउन खोजेको हो । सामाजिक सञ्जालमा आएका टिका टिप्पणी जस्तो होइन । देशभर मै ८५ प्रतिशत बढीले मदिरा सेवन गर्छन । यस गाउँपालिकामा पनि त्यस्तै छ । नियन्त्रण गर्ने कुरा हाम्रो प्रयास भन्दा बाहिरको कुरा बन्यो । यसर्थ घरेलु मदिरालाई ब्राण्डे गर्दै कानुनी दायरा भित्र राखेर बाहिरबाट भित्रिने गुणस्तरहिन मदिरा रोक्ने प्रयास स्वरुप यस्तो ऐन पारित गरिएको हो । ’

गाउँपालिका अध्यक्ष रितबहादुर थापा भन्छन् –‘झट्ट सुन्दा कसैले अचम्म पनि मान्लान तर, मुही माग्ने ढुङ्ग्रो लुकाउने हामी गर्न चाहन्नौं । मदिरा नियन्त्रण गर्न सकिएन ,जसरी पनि मान्छेले जाँड–रक्सी पिएकै छ । बाहिरबाट मदिरा आएकै छ । पैसा पनि बाहिर गएकै छ । यसर्थ बाहिर पैसा नजाओस् भन्नका लागि हामीले यहि उत्पादन हुँदै आएको जाँड रक्सीलाई ब्राण्डेड बनाएर मदिरामा आत्मानिर्भर हुने गरि ऐन पारित पारित गरेका हौं । ’ ऐनमा कोदो र खुँकाखनी ( आरुपखडा ) को घरेलु मदिरालाई ब्राण्डेड गर्ने उल्लेख छ ।

उनले बाहिरबाट आउने गुणस्तरहिन मदिराले धेरैको ज्यान लिएको , त्यस्तो खालको सस्तो मदिरा आए पछि कृषकहरुले कोदो रोप्न पनि छाडेकोले पनि यस्तो ऐन ल्याइएको बताए । दलित जनजातीहरुको बाहुल्य रहेको त्यस गाउँपालिका विगतमा कोदो मकै र आलु खेती प्रशस्त फल्ने थलो हो । अहिले पनि त्यस गाउँपालिकाको ह्वाङ्गदी र अर्खबाङ्ग गाउँमा आलु रोप्नै पर्दैन । सिजनमा आफै उम्रिन्छ , फल्छ । आलु सहित विभिन्न सिजनमा फल्ने फलफुल र जडिबुटीबाट समेत त्यस गाउँमा उत्पादन हुने मदिरा कतिपय विमारको ओखतीका रुपमा पनि अन्य गाउँका मानिसहरुले पनि मगाउने , किन्न जाने गरेको पाको पुस्ताका मानिसहरुले बताउँछन् ।