६ आश्विन २०८०, शनिबार

Sep 23, 2023

भत्ता खान स्कूल स्कूल पुगेका छन् । विद्यालय व्यवस्थापन समितिलाई थाहै नदिइ चोरजस्तै सुटुक्क विद्यालयमा आइपुगेका छन् । शिक्षक कहाँ जान्छन् भनेर अनावश्यक चेष्टा लिएका छन् । शिक्षा बिग्रिएको छ । अभिभावक शिक्षाको अभावले समस्या भएको छ । रिसोर्टमा शैक्षिक विमर्श चलाएर पैसाको सत्यानाश गरेका छन् । परिणाम के आउने हो थाहा छैन,मोज गरेर शिक्षा समिति दौडिएको छ । यस्ता कुराहरुले हाम्रा कानमा कुनै बतास लागेको छैन । हामीले गरेका प्रयास र अभ्यासमा कसैले नकारात्मक प्रश्न गर्दैमा जहाजै डुब्ने छैन । झिंगाका रिसले डिंगा मर्ने छैनन् । हाम्रो अर्जुनदृष्टि नै तिनाउको गुणस्तरीय शिक्षाका लागि प्रयत्न र प्रयास हो ।

Advertisement

तिनाउको शैक्षिक अवस्था गिर्दो भएकै कारण शिक्षा समिति,तुलनात्मक तरिकाले गतिशील भएको छ । पञ्चायतकालको अञ्चलाधीशको दौडाहा टोलीजस्तो हाम्रो टोली बनेको छैन र बन्ने पनि छैन । हाम्रो टोली विद्यालयका निम्ति सहजीकरण टोली बनेको छ । विद्यालयको कक्षाकोठामा शिक्षकले पढाउँदा देखा परेका समस्याका केके हुन् ,समाधानका कुनै उपाय छन् कि ? कसले के गरेमा कक्षाकोठाको पढाइ सुध्रिन्छ ? यीनै विषयमा केन्द्रीत भएर हामीले शिक्षक साथीहरुसँग विमर्श गरेका छौं । उनीहरुका रायसुझाव संकलन गरेका छौं । यो सुझावलाई प्रतिवेदनको रुपमा शिक्षा समितिले गाउँ कार्यपालिकामा प्रस्तुत गर्नेछ र आवश्यक वजेटको प्रवन्ध सम्भव हुनेछ ।

विद्यालयहरुमा पुग्दा शिक्षकहरु विद्यार्थी पढ्दैनन् भन्छन् । अभिभावकहरु शिक्षकले गतिलो पढाउँदैनन् भन्छन् । शिक्षक अभिभावक संघले अभिभावकहरुलाई सचेत बनाउनै सकिएन भन्छन् । विद्यालय व्यवस्थापन समितिले विद्यालयमा शिक्षक दरवन्दी पूरा छैन,भवन पुगेको छैन अनि शौचालय राम्रो छैन भनेर तर्क राख्छन् । एकले अर्कालाई दोष लगाउने यस्ता चलन नयाँ भने होइनन् । शिक्षाविद् प्रा.डा. विद्यानाथ कोइरालाको शब्द सापट मागेर भन्दा–शिक्षकलाई यावत सुविधा दिदा समेत हुँदैन भने के गर्न सकिन्छ र ? शिक्षाका जानकार घनश्याम पाठकले शिक्षाका सुधारक शिक्षक नै हुन् भन्दैछन् । विद्यालय बनाउने र नबनाउने कुराको चाँबी शिक्षकसँगै रहेको उनको तर्क छ ।

गाउँका विद्यालयमा यसै पनि विद्यार्थी कम छन् । बसाइँसराइले झन् दुःख दिएको छ । साना विद्यार्थीलाई टाढाटाढा पढ्न पठाउन मुस्किल छ । तिनाउका कुनैकुनै विद्यालयमा विद्यार्थी संख्या चार र शिक्षक संख्या तीन छन् । मर्ज गरौं, गाउँको दैलोमा भएको विद्यालय टाढा जान्छ । नगरौं विद्यार्थी छैन । गुणस्तरीय शिक्षाका कुरा गरिरहँदा यस्ता कुराहरु बाधाका रुपमा उभिएका छन् । सानासाना विद्यार्थीका विद्यालयमा उपस्थिति निरन्तर छैन । आमाहरु बजार जाँदा उतै जान्छन् । विहे,भोजमा पछि लागेर जान्छन् । पूजाआजामा नानीबाबुहरु,प्रसादीग्रहण गर्न पुगेपछि पढाइ कस्तो होला ?

सिसाकलम भाँचिदा तिखार्ने पेन्सिल कटर छैन । गल्ति मेट्ने त थुकले हो रे ! स्केल किन्देउ न भन्दा हाम्रा पालामा नभएर पनि चलेकै थियो,मास्टरहरुले विद्यार्थीलाई दुःखमात्र दिन्छन् भनेर अभिभावकहरु च्याठिन्छन् रे ! स्थानीय शिक्षकहरु विहान कामधन्दा गरेर थाकेर आउँछन् । थाकेका शिक्षकहरुको फूर्ति छैन । उस्तै परे पढाउँदैमा निदाउँछन् रे–विद्यार्थी भन्छन् । शिक्षकहरु शैक्षिक सामग्रीकारुपमा लौरो लिएर जान्छन् ।

सिर्जनात्मक शिक्षा पढाउने शिक्षकले हार्मोनियम नै नदेखेको कुराले हाम्रो शिक्षा व्यवहारिक छैन भनेर कसैले भन्नै पर्दैन । शैक्षिक सामग्री बनाउने पैसा छैन रे ! शिक्षकहरु छुटटीको घण्टीसँगै घरमा जान हतारिन्छन्–हेडसरहरु भन्छन् । कुनै स्कूलहरु चुहिएर कम्प्युटर ध्वस्त भएका रहेछन् । छानो गतिलो भएन । छाउने पैसा छैन । कसले दिने हो छानो छाउने सुझाव ? विद्यार्थीले घूर बढारेर धुल्लामै । सहायक कर्मचारीलाई पानी बोक्दैमा दिन जान्छ । धारो छ पानी छैन बैसाख,जेठमा । कुनै विद्यालयका चर्पी पस्दा तीन महिनाको पिनास निको हुन्छ । पिसाव फेर्न पाइन्ट वा फ्रकको फेरो समाउने कि नाक ? सहायक कर्मचारी धेरै भएका विद्यालयमा उनीहरुलाई भान्सा उम्काउनै हतारो ।

आखिर तिनाउमा किन आयो बिग्रदो नतीजा ? गाउँपालिकाको भूमिका कमजोर भएर हो कि ? शिक्षा समितिको सक्रियता प्रभावहीन भएर हो कि ? शिक्षा शाखा चुस्तदुरुस्त र गतिशील नभएर हो कि ? विद्यालय व्यवस्थापन समितिले निर्दिष्ट काम,कर्तव्य र अधिकार बिर्सेर हो कि ? शिक्षक अभिभावक संघको लगानशीलता नपुगेर हो कि ? विद्यार्थीले साँच्चिकै नपढेर वा पढ्न नमानेर हो ? शिक्षकले कक्षाकोठामा पूरा समय नपढाएर वा कक्षाकार्य,गृहकार्य परीक्षण नगरेरै हो कि ?

विद्यालयले यसपालिदेखि वार्षिक शैक्षणिक योजना तयार गर्दैछन् । वार्षिक कार्ययोजना,कार्यतालिका बनाएका छन् । दैनिक पाठयोजनाको डायरी त पुग्यो तर मसीको साथ पाएको छैन । अतिरिक्त क्रियाकलाप गराएपछि पुरस्कार दिने रकम छैन ।
अनाथ,असाहय बालबालिकाहरुलाई सहारा दिने कसले हो ? बसाइँसराइ रोक्न कसले पहल गर्ने हो , विद्यालय छाडेका बालबालिकाहरुलाई पुनः विद्यालयमा ल्याउने कसले हो ? विद्यालयको वार्षिकोत्सव एवम् अभिभावक दिवसमा गरिने तामझाम नियन्त्रण किन नगर्ने ? अनावश्यक व्याच,स्तरहीन गीत र नृत्य,माला,खादा र भोजलाई रोक्नुपर्नेछ अवदेखि । मान,सम्मान त ठिकै छ । हल्का चिया,बिस्कुट राम्रै हो ।

वार्षिकोत्सवमा पट्यार लाग्दो प्रतिवेदन सुनाउनुभन्दा एकएकप्रति प्रतिवेदन घरमै अघिल्लो दिन विद्यार्थीमार्फत अभिभावकलाई पठाउँदा उत्तम हुनेछ र पारदर्शिताको नमूना प्रस्तुत हुनेछ । समयको वचत हुनेछ । अभिभावकले अध्ययन गरेर आफ्नो जिज्ञासा राख्न पाउने छन् । अभिभावक दिवस भएको कारण सक्दो अभिभावकहरुलाई आफ्नो गुनासो,सुझाव सुनाउने अवसर दिनुपर्नेछ । विद्यार्थीका कला प्रस्तुत गर्ने अवसरका रुपमा उत्सवलाई लिनुपर्नेछ । भाइबहिनीहरुले देखाउने सांस्कृतिक कार्यक्रम सकभर मौलिक हुँदा सुनमा सुगन्ध हुनेछ । राष्ट्रिय गीतहरुलाई प्राथमिकता दिदा धेरै विद्यार्थीले समूह नृत्यको अवसर प्राप्त गर्नेछन् अनि देशभक्ति भाव प्रदर्शनको सन्देश जानेछ ।

शिक्षा सुध्रिएमा सबै कुरा क्रमशः सुध्रिदै जानेछ । शिक्षा नै विकासको जननी हो । कृषकलाई शिक्षाविना कृषि पेसामा सहजता आउने छैन । पशुपालनकहरुले शिक्षा नपाएमा पशुपंक्षीमा लाग्ने रोग र औषधीका बारेमा जान्ने छैन । स्वास्थ्य शिक्षाविना मानिस निरोगी हुने छैन । गाउँका विद्यार्थी सहरतिर लाग्ने समस्या हो या प्रतिस्पर्धाको लागि तयारी हुने सन्देश हो ? बेलैमा सोचौं,आलोचनाभन्दा पनि समालोचना गरौं । तिनाउको शिक्षा राम्रो हुँदा हाम्रो गाउँपालिकाको शैक्षिक अवस्था सुध्रिने हो । हाम्रो शैक्षिक उपलब्धि दर उकासिने हो । समृद्ध तिनाउ,सुखी तिनाउबासीको सपना पूरा हुने हो ।

प्रतिकृया दिनुहोस्

Flash News

छन्द लहरीमा लहरिँदा नेपालमा लगानी गर्न आयरल्याण्डका राष्ट्रपतिसँग सभामुखकाे अनुराेध ओलीले सम्झिए भारतीय नाकाबन्दीका कष्टकर दिन आज क्यानको नेतृत्व चयन हुँदै, चतुरबहादुर र बिनयराज बीच प्रतिस्पर्धा मुगु सदरमुकाम गमगढी बजारमा आगलागी, ५ घर पूर्ण रुपमा क्षति  बोलेरो जीपबाट खसेर बालकको मृत्यु आजदेखि प्रधानमन्त्री प्रचण्ड चीन भ्रमणमा राहत शिक्षकहरुले पुनः आन्दोलनको घोषणा लुम्बिनी प्रदेश याेजना आयाेगमा थपिए दुई सदस्य पल्लीकोट स्वास्थ्य चौकीमा गुल्मी जिल्लाका स्वास्थ्यकर्मीहरुको जमघट २१ औं लिस्नु कपको उपाधि फर्साटिकरलाई सरकार र शिक्षकबीच सहमति, आन्दाेलन फिर्ता बैतडीमा १९ वर्षीया एक किशोरी मृत फेला रासायिक मल विस्थापित गर्न अर्गानिक मल उत्पादनमा ध्यान बाँकेको जयेन्दु बाल सुधार गृहमा झडपपछि नौ थुनुवा फरार मलेसिया पठाइदिन्छु भन्दै तीन लाख ठगी गर्ने एक जना प्रकाउ नक्कली नोटसहित सुनसरीबाट दुई जना पक्राउ दिगो विकास लक्ष्यका बारेमा छलफल गर्न सरकारले सर्वपक्षीय बैठक बोलाउनुपर्छ : अध्यक्ष तिमिल्सिना अमेरिकी राष्ट्रपति बाइडेन र प्रधानमन्त्री प्रचण्डबीच भेटवार्ता रुपन्देहीमा माछापुच्छ्रे बैंकको ठगी प्रकरण: बैकिङ्ग कसुरमा एजेण्ट निरन्जन पाठक पक्राउ