२२ जेष्ठ २०८०, सोमबार

Jun 5, 2023

बुटवल । ऐतिहासिक तथा पर्यटकीय स्थल बुटवलको जितगढी किल्लालाई सुन्दर बनाउने काम धमाधम चलिरहेको छ । अँग्रेज सेनालाई नेपाली सेनाले विरतापूर्वक जितेको स्थल जित गढीलाई सजाउने बहानामा निर्माण गरिएको संरचनाले भने त्यसको ऐतिहासिकता नै समाप्त पार्ने चिन्त देखिएको छ । जितगढीमा अनावश्यक कंक्रिटका संरचना निर्माण गरिएको छ । तत्कालीन अंग्रेज फौजलाई परास्त गरेको बुटवलको जितगढी किल्ला ऐतिहासिक सम्पदा स्थल हो । तिनाउ नदी किनारमा रहेको ऐतिहासिक सम्पदामा संरक्षणको बहानामा तयार गरिएका कंक्रिट तथा ठूला–ठूला फलामका संरचनाले गढीलाई नै ढाकिदिएको छ ।

Advertisement

जितगढी किल्ला नजिकै पानीका फोहोरा, पार्क, राष्ट्रिय झण्डा, सालिक निर्माण भएको छ भने जित गढीको पर्खाललाई नै छोप्नेगरी निर्माण गरिएको फलामको ठूला–ठूला पुल लगायतका संरचनाले ऐतिहासिकतलाई ओझेलमा पारेको छ । चुरे पर्वतको काख र तिनाउ खोलाको पश्चिम किनारमा रहेको जितगढी किल्ला १६ औं शताब्दीतिर सेनकालमा निर्माण भएको मानिन्छ । सम्पदाको संरक्षण हुनु राम्रो भए पनि कंक्रिट निर्माणले ऐतिहासिकतामा ह्रास आउने संस्कृतिविद्हरु बताउँछन् । सुरुमा संरक्षण अभावले गौचरणको रुपमा रहेको जितगढीको स्वरुप र सुन्दरता बढे पनि अनावश्यक कंक्रिकट र संरचनाले ऐतिहासिकता फेरी धराममा पर्ने चिन्ता व्यक्त हुने थालेका छन् ।

युद्धमार्फत आफ्नो साम्राज्य विस्तार गर्दै हिँडेको इष्ट इण्डिया कम्पनीसँग वि.सं. १८७१ देखि ७२ सम्म भएको युद्धमा वीर नेपाली सेनाले जितगढी क्षेत्रबाट विजय हासिल गरी अंग्रेज फौजलाई फिर्ता पठाएको इतिहास छ ।

जितगढीमा १८७२ वैशाख ७ गते भएको लडाइँमा नेपालसँग पराजित भई अंग्रेज सेना नेपालबाटै फर्किएको इतिहास छ । विरताको इतिहास बोके पनि खण्डहर बनेको किल्लाको संरक्षणको लागि वि.सं. २०५२ सालमा पुरातत्व विभागले गढीको पर्खालको बीच भागको उत्तरतर्फ उत्खनन गर्दा पुरिएको पर्खालको पेटी भेटिएको थियो ।

२०५२ साल फागुन १ गते बुटवलबाट प्रकाशित भएको लुम्बिनी दैनिकले पनि जितगढी किल्लाको उत्खनन गर्दा सुरुङको सिंढी र प्रवेशद्वार फेला परेको लेखेको छ । उत्खननका क्रममा सुरुङ भित्र प्रवेशद्वारको दिवालको एक इँटामा चरा चित्र अंकित रहेको देखिएको र त्यहाँ प्राप्त इँटाको आकार ९,६,२ रहेको भेटिएको थियो । नेपाली वीर सेनाहरुले पटक–पटक अंग्रेजी साम्राज्यवादलाई परास्त गरी जितगढी नामले प्रख्यात सो ऐतिहासिक गढी–किल्ला १६÷१७ औं शताव्दीतिर सेन बंशीय पृथ्वीलाल सेन पाल्पाली राजाहरुको पालनामा निर्माण भएको अनुमान गरिएको छ ।

बुटवलको गढी/किल्लामा भएको लडाइँमा तत्कालीन लेफ्टिनेन्ट अम्बर अधिकारी, कुम्मेदान वृषसुर थापा र कृपासुर थापा, सरदार सूर्जे थापा, जमदार भीमसेन देउजा र सुरवीर बोहरा, हवलदार रणसुर बानियाँ, सिपाही हंसवीर अधिकारी, थरधर नकुल बानियाँ, दलखम्ब थापा, काजी वीरमञ्जन पाँडे, शमशेर राना मगर र जुठे बस्नेतले विरगति प्राप्त गरेका थिए ।

Victory celebration in Jitgadhi remembering defeat of British 200 years ago  – Nepal Press
डिपीआरमा परिकल्पना गरिएको जितगढी

प्रतिकृया दिनुहोस्

Flash News

प्रधानमन्त्री प्रचण्डको भारत भ्रमण फितलो भयो : केपी ओली  प्रधानमन्त्रीको भारत भ्रमणले देशलाई तरंगित बनायो : केपी ओली सेयर बजारमा यसकारण आयो करेक्सन भारत भ्रमणमा अपमानित महसुस भएन : प्रधानमन्त्री संसदमा अमरेशको प्रश्न- नागरिकता विधेयक प्रमाणीकरण नगर्ने तत्कालीन राष्ट्रपतिलाई कस्तो कारबाही हुन्छ ? प्रधानमन्त्रीले जवाफ दिन लाग्दा संसदमा होहल्ला अस्ताए महाभारतका शकुनी मामा गुफी राष्ट्रिय सभा बैठकको समय सारियो अरुण भ्याली हाइड्रोपावरले बोलायो विशेष साधारणसभा ‘प्रधानमन्त्री भैंसी चढेर आए’ भन्ने शब्द रेकर्डबाट हटाउन सभामुखको निर्देशन शिशिर खनालले प्रधानमन्त्री भैंसी चढेर आए भनेपछि संसदमा हंगामा तिलोत्तमाको शंकरनगर दुर्गादत्त माविमा अन्तर बाल समूह वत्तृत्वकला प्रतियोगिता नागरिकता विधेयकमा विवाद छैन, अदालतमा पनि पुगिसक्यो : प्रधानमन्त्री भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीलाई नेपाल भ्रमणको निम्तो भारतसँग नेपालको भूमि साट्ने कुरा भएको छैन : प्रधानमन्त्री प्रधानमन्त्री प्रचण्डद्वारा भारतकाे भ्रमणबारे सदनलाई जानकारी संसद बैठकमा प्रतिपक्षी दलको विरोध फोक्सिङटार–राजापानी सडक कालोपत्रेको काम सुरु मेरो ध्यान उत्पादन बढाउने र रोजगारी सृष्टि गर्ने तिर छ : प्रधानमन्त्री रुपन्देहीको सिद्धार्थनगरका एमाले सचिव भण्डारीसहित ७४ जनाले दिए राजीनामा