७ आश्विन २०८०, आईतवार

Sep 24, 2023

२०४०/०४१ साल तिरको कुरा हुनुपर्छ । त्यतिबेलाको होली सम्झना, यतिबेला साट्न मन लागि रहेको छ । २०३८ असोज १३ गते तिनाउ खोलामा आएको बाढीले हामी लगायत धेरै घरपरिवारलाई भूमिहीन बनाएको थियो । हामीहरु घरवारविहीन भएका थियौं । गरिवीको पराकाष्ठ बताइसक्नु छैन ।

Advertisement

हाम्रो परिवार ठूलो थियो । पाँच दाजुभाइ र तीन बहिनी थिए । बाबाआमा अशिक्षित । भएको ५३ रोपनी जग्गा,दुई हल गोरु, ५२ थान बाख्रा र दुई वटा मुर्राभैंसी तिनाउ खोलाले बगाएर लैजादा हाम्रा बाबाआमाका आँसु भने तिनाउ खोलाभन्दा लामो थियो । जग्गाजमीन लगेपछि खनिखोस्री खाने ठाउँ रहेन । अनपढ बाबाआमाले जागिर खाने कुरो पनि रहेन । बाबाले तिनाउ खोलामा माछा मारेर केही समय हामीलाई पाले । बम पड्काउँदा आफू झण्डै गएनन् । कहिलेकाँही फुर्लुङ्मा माछा नआउँदा हाम्रो पेटमा मुसा दगुर्थ्यो । कैयौं छाक, निराहार ब्रत बस्यौं । ती कुरा आज बताउँदै गर्दा नमिठो लाग्छ ।

त्यतिबेला, कान्छो भाइबाहेक हामी सबै पढ्ने भइसकेका थियौं । ठूल्दाइ र माल्दाइ बुटवलतिर पढ्न आइसकेका थिए पाल्पा दोभानबाट । सायद आर्थिक अभावका कारण ठूल्दाइ र माल्दाइ २०४२ सालतिर दिल्लीतिर दौडिएका थिए । उनीहरु गएपछि घरमा बाबाआमालाई आर्थिक बोझ कम भएको हुनुपर्छ ।

गाउँकै दोभान प्राविमा पढ्थे मैले । मलाई पढाउने सरहरुमध्ये बालकृष्ण पाण्डेय सर यो भू–धरातलमा छैनन् । कुलबहादुर तुलाचन सर पक्षघात भएर सुतिरहेका छन् । हुकुम सर, लालबहादुर सर, अमर सर, पर्शुराम सर र यादव सर जीवनको आफ्नै लयमा छन् । गाउँका मेरा धेरै साथीहरु रातिनै बुटवलमा दाउरा बेच्न आइपुग्थे । वनपालेले त्यतिबेला पक्रिने डरले त्यस्तो हुन्थ्यो । म उठ्दा त उनीहरु घर फर्किसकेका हुन्थे । फर्किदा पाउरोटी, दूध लिएर फर्किन्थे । म उठेर मुख धुन बाहिर निस्किदा त उनीहरु दूधवाला चियामा पाउरोटी चोभेर ग्वाम-ग्वाम खाइरहेका हुन्थे । त्यो दृश्यले मलाई आजपनि पाउरोटीप्रतिको मोह झन् प्रगाढ बनेर आउँछ ।

अति रहर लाग्थ्यो दूधचियासँग पाउरोटी खान तर त्यतिबेला गरिवीको कारण त्यो सम्भव थिएन । साथीहरु प्रायः शनिवार बुटवलमा फिल्म हेर्न र जुलेवी खान आउँथे । मलाई पनि गुलियो जुलेवी खाने रहरले मुखै रसाउँथ्यो । फिल्म हेरेर फर्केका साथीहरुले गणेशटोल र ६ नम्बर वडा जोड्ने ऐतिहासिक पुलमा साँझपख बसेर फिल्ममा हिरो, हिरोइन र खलनायकले गरेका व्यवहार र संवादका बारेमा बेलिबिस्तार लगाउँथे । म भने ट्वाल्ल परेर उनीहरुका अभिनय अनि क्यारिकेचर हेर्थे, सुन्थें । त्यतिबेला प्रथममा बसेर फिल्म हेरेको पाँच मोहोर थियो । जाबो पाँच मोहोर नभएर साथीहरुका पछि लागेर फिल्मका कुरा सुन्न हुर्रेको अहिले सम्झिदा नि आफैलाई नियास्रो लाग्छ ।

उतिबेला, दूधवाला गुलियो चिया र जुलेवी खाने उत्कट रहर थियो तर पैसा थिएन । यतिबेला ती चिज खान पैसा पुग्छ तर खान स्वास्थ्यले मान्दैन । मौका, समय र अवसरको अर्थ यही रहेछ । ती दिनहरु सम्झिदा नि आज एउटा सिंगै युग बितेजस्तै लाग्छ । होलीको अवसर पारेर होलीकै प्रसंग जोड्ने प्रयत्न गरेको छु । दोभानमा त्यतिबेला होली (हामीले हाम्रो भाषामा हुरी ) खेल्ने भन्थ्यौं । दोभान गाउँमा होलीको बेलामा पाटन, सुकेताल र महाराबासतिरका संस्कृतिकर्मीहरु मादल बजाउँदै, अवीर घस्दै हुरी(होली) खेल्दै र गाउँदै आउँथे । पुरुषहरु, महिलाको पोसाकमा मारुनी बनेर नाँच्थे ।

हा..हा.. हुरी खेलौं न ।
वर्षै दिनको फागूमा हुरी खेलौं न ।

यस्तैयस्तै गीत गाएर फन्कीफन्की नाँच्थे मारुनीसँगै मादलेहरु । भूइँको धूलो आकासतिर देखिन्थ्यो । घरबेटीले दिएको बिजुलीपानीले घाँटी भिजाएर उनीहरु बिजुली चम्केसरि नाँचेको देख्दा हामीहरु उसै खुसी हुन्थ्यौं । हामी हिङ नभएपनि हिङ बाँधेका टालाजस्तै दाम नभएपनि नेपाले साहुका नामले कहलिएका दोभानका नेपाले साहु थियौं । बाबा आमाले जनतन उनीहरुलाई खुसीपार्न सक्दो दान दिन्थे । उनीहरुले नाँचेर मनोरञ्जन दिन्थे । अवीर दलेर खुसी साट्थे ।

हाम्रो गाउँमा केशव दाइको कुटानीपिसानी मिल थियो मेजर बाजेको घर नजिकै । मीलका कारणले होला त्यतिबेला मानिसहरुको अलि भीड लाथ्यो । मान्छेहरुका ओहोर दोहोर बढी देखिन्थ्यो । हामी सानामा खेल्ने ठाउँ नि त्यतै थियो । होली खेल्न हामीले अवीर नहुँदा इँटलाई पिसेर साथीका गालामा दलिदिएको आजजस्तै लाग्छ । खस्रो भएर होला, साथीहरुलाई इँटको धूलो गालामा लगाउँदा ऐया ! भन्थे । तर,इँटको धूलो भनेर चिन्दैनथे । सोही मिलबाट निस्केको ग्रीस पनि अँध्यारामा दलेर होली मनाइन्थ्यो ।

यी सबै रहरसँग बाध्यता मिसिएको होली थियो । पैसाको अभावले अवीर किन्न नसकिदा खुसी हुन इँट पिसेर धूलो र ग्रीस दल्नुपरेको थियो । होली खेल्ने रहर हुन्थ्यो तर सप्तरङ्गी अवीर किन्ने हैसियत थिएन । रहरलाई थुनेर बस्ने कुरो पनि भएन । अचेल, होली खेल्ने रहर पनि ओथारो बस्न थालिसक्यो । तैपनि ती होलीका दिनहरु यतिबेला आँखामा झलझली नाँचिरहेका छन् । त्यतिबेला खेलिने अभावका होलीहरु यतिबेला सम्झनाका तरेलीमा नाँचिरहेका छन् ।

प्रतिकृया दिनुहोस्

Flash News

‘सिद्धार्थ चेम्बर अफ कमर्श पत्रकारिता पुरस्कार’बाट गुप्ता सम्मानित विषादीयुक्त केमिकलबाट स्थानीय बासीको स्वास्थ्यमा समस्या भएको भन्दै उद्योग बन्द गर्न माग लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालमा बाल तथा महिला प्रसुतीका लागि छुट्टै काउन्टरको सुरुवात बुटवल आएर एआईजी भण्डारीको निर्देशन : भ्रष्टाचार शुन्य सहनशिलतामा काम गर्नुस् बुटवल गाेलपार्कको दुर्गा मन्दिरमा सन्ध्याकालिन महाआरती हुने बुटवलको देवीनगरमा गणपति मिष्ठान्नको ‘फ्रेन्चाइज’ बुटवलमा ईस्लाम धर्मालम्विहरुको धर्मगुरु पैगम्बरको १४९८ औं जन्मोत्सव विविध कार्यक्रम गरि मनाइँदै लागुऔषधसहित एकजना पक्राउ ‘अपराधको शैली परिवर्तन हुँदै जाँदा अनुसन्धान तथा नियन्त्रण थप चुनौतिपूर्ण बन्दै’ बलात्कार आराेपमा एकजना पक्राउ खुकुरी प्रहार गरी हत्या गरेको आराेपमा एकजना पक्राउ जुवातास खेलिरहेको अवस्थामा पाँचजना पक्राउ एयर गनसहित एकजना पक्राउ गाईको चित्रअंकित ‘मेडालियन सिक्का’ सार्वजनिक जसपाको कोशी प्रदेश समिति पुनर्गठन, पदाधिकारीमा को को परे ? चिलिमे-त्रिशुली २२० केभी प्रसारण लाइन पुषभित्र सक्ने समयसीमा नेपाल–चीन व्यवसाय परिषद् स्थापना गर्न नेपाल उद्योग परिसंघ र सीसीपीआईटीबीच समझदारी प्रधानसेनापति शर्मा भारत प्रस्थान टिकटक स्टार ‘मुन’को सम्झानामा युवा वर्गलाई सदेश मुलक गीत (भिडियोसहित) भष्ट्रचारको थप सुचना ओलीज्यूले नै दिनुहुन्छ: बराल