महोत्सव स्वाधिन अर्थतन्त्र र समृद्धिमा केन्द्रित होस्

मंसिर लागेसँगै मेला–महोत्सव प्रदर्शनीको चहल–पहल सुरु छ । उद्योग,पर्यटन,कृषि , व्यापा,व्यवसाय आदिका नाममा आकर्षक नारा सहित विभिन्न मेला,महोत्सव,प्रदर्शनी हुने गर्दछन् । पहिले बुटवलमा वर्षको एकपटक मात्र औधोगिक व्यापार मेला लाग्ने गर्दथ्यो । सडक डिभिजन कार्यालयको परिसरमा लाग्ने सानो क्षेत्रफलको मेला विस्तारित हँदै बुटवल मण्डपबाट विकसित हुँदै निरन्तरता पाएको छ । मोफसल बाहिर मेला पर्वको शुरुवात, विकास र प्रवद्र्धन गर्ने थलोको रूपमा बुटवल अग्रस्थानरमा पर्दछ । यहाँबाट शुरु भएको औधोगिक व्यापार मेला तथा प्रदर्शनी हाल मुलुकका मुख्य शहरमा मात्र नभई नगरमा आयोजना हुने गरेका छन् । कृषि र घरेलु उद्योगलाई विशेष प्राथमिकतामा राखेर शुरु गरिएको एक अभियान हाल सानादेखि मझौला,ठूला उद्योग,कृषि र प्रविधिको पहिचान, जानकारी र प्रवद्र्धनमा विकास भैरहेका छन् ।

केही वर्ष अघि बुटवल मण्डपमा वर्षको एकपटक मात्र लाग्ने मेला,महोत्सव,प्रदर्शनी लाग्ने गरेतापनि हालसम्म सो स्थानमा विभिन्न किसिमका करिव आधा दर्जन विभिन्न किसिमका मेला महोत्सव लाग्ने गर्दछन् । त्यस्तै रूपन्देही जिल्लामै बुटवलमा मात्र लाग्ने व्यवसायिक मेला/प्रदर्शनी हाल बुटवल । भैरहवा, सैनामैना,तिलोत्तमा,देवदह लगाएतका स्थानमा आयोजना हुने गर्दछन् । रूपन्देही उद्योग संघ र बुटवल उद्योग वाणिज्य संघले मात्र यस्ता किसिमका मेला , महोत्सव,प्रदर्शनी आयोजना गर्न सक्थे भने हाल पछि स्थापना भएका अन्य संघ,संगठन र संस्थाहरूले पनि आयोजना गर्दै आएका छन् । त्यति मात्र नभई विभिन्न समयमा विभिन्न वस्तुगत समितिहरूले पनि विशेष प्रदर्शनी तथा मेला आयोजना गर्दै आएका छन् ।

बुटवल लगाएत यस क्षेत्रमा हुने प्रदर्शनी/मेलामा यस क्षेत्रका उद्योगी लगाएत देशका विभिन्न स्थानबाट आफ्ना उत्पादन तथा सेवाहरू लिएर उद्योगी व्यवसायीले सहभागिता जनाउँदै आएका छन् । मेलामा मुख्यताया कृषि,गार्मेन्ट,खाधान्न लत्ताकपडा लगाएत अटोमोबाइलका सामग्रीहरू बढी उपलब्ध हुने गरेका छन् , वर्षौदेखि निरन्तर प्रदर्शनी र मेला लाग्दै आउँदा अधिकांश् उत्पादन र सामग्रीको प्रदर्शन र बिक्रीले निरन्तरता पाएका छन् । समयको माग र दर्शकको चाहना अनुसार विभिन्न परिवर्तन गर्ने आयोजकको प्रयास रहँदै आएको छ । स्थानीय तथा स्वदेशी उद्योग, व्यवसाय र व्यवसायीको पहिचान र प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले विभिन्न नारा र लक्ष्य राखेर विभिन्न शिर्षकमा हुने प्रदर्शनी/मेला/महोत्सव विस्तारितसँगै निरत्रता रहँदै आएको छ ।

तर,यसरी आयोजना हुने प्रदर्शनी तथा मेलामा कति दर्शक सहभागी भए र, कति कारोबार भयो भन्ने सवाल मुख्य रहने गरेको छ । तर, पटक–पटक आयोजना हुने यस्ता महोत्सवले राज्यलाई पार्ने प्रभाव र औद्योगिक विकासका बारेमा भएको परिवर्तलाई विष्लेषण गर्नतर्फ आयोजक, सरकार,उद्योगी एवम् सरोकारवालाको विशेष ध्यानाकर्षण भएको छैन । स्वदेशी तथा राष्ट्रिय उत्पादनलाई प्रोत्साहन गर्ने उद्देश्यले आयोजित महोतसवमा विदेशी उत्पादनको वर्चश्व हुने गरेको छ ।त्यसैगरी सांस्कृतिक स्थानीय कलाकारलाई स्थान दिने कार्यक्रममा छाडा, अश्लिल प्रस्तुती दिने कला र राष्ट्रिय कलाकरको वर्चश्व हुने गर्दछ । अर्कोतर्फ हरेक वर्ष , हरेक पटक आयोजना हुने प्रदर्शन तथा मेलानमा लाखौंको अस्थायी संरचना बनाउँदा करोडौं नोक्सान भएको छ । महोत्सवमा दर्शक तान्नका लागि विभिन्न आयोजकको आकर्षण प्रस्तुत गर्ने होडबाजी नै चलेको छ । त्यस्तै मेलालाई उत्कृष्ट बनाउन विभिन्न संघसंस्थाको प्रतिष्पर्धा नै हुने गरेका छन् ।

मेला,महोत्सव,प्रदर्शनी आयोजना हुनुु आर्थिक, सामाजिक र औधोगिकत तवरले निकै सराहनीय छ । तर, यसरी आयोजना हुने महोत्सवको समिक्षा गरी व्यस्थित र प्रभावकारी बनाउन अत्यावश्यक रहेको छ । कुनै संस्था बिच प्रतिष्पर्धा र दर्शकको उपस्थिति तथा कारोबारको होडबाजीका लागि भन्दा पनि स्थानीय उत्पादन र कलाको प्रवद्र्धन र राष्ट्रिय स्वाधिन अर्थतन्त्रमा टेवा पुग्नेगरी महोत्सव आयोजना गर्नतर्फ सरोकारवालाको अथक प्रयास हुन जरुरी छ । मुलुुक संघीयतामा अघि बढिरहेको बर्तामान अवस्थामा आयोजना हुने मेला,महोत्सव,प्रदर्शनीले स्थानीय प्रदेश हुँदै राष्ट्रिय उत्पादन र आर्थिक वृद्धि दर बढाउने गरी प्रभावकारी भूमिका निभाउनुु पर्दछ । तसर्थ यस सिजनमा लाग्ने मेला/महोत्सव मनोरञ्जन र प्रदर्शनमा मात्र नभई उत्पादन ,आर्थिक विकास र समृद्धिमा केन्द्रित हुनुपर्दछ।